Design Thinking is een benadering, gericht op innovatie, die de mens centraal stelt in het ontwikkelingsproces. Maar wat is Design Thinking, hoe leidt de aanpak tot innovaties en waarom is visualisatie zo'n belangrijk element in de innovatieprocessen? Om meer te weten te komen over de onderliggende filosofie, spraken we met Dr. Claudia Nicolai, Academic Director & Co-Head van HPI D-School in Potsdam, de toonaangevende academische Design Thinking instelling in Europa.
Veel mensen hebben waarschijnlijk nog nooit van 'Design Thinking' gehoord. Hoe leg je "Design Thinking" uit aan een vreemdeling op een verjaardagsfeestje?
"Hm, er is geen eenvoudig antwoord, vrees ik. Ik zou zeggen dat het een nieuwe benadering is die voortbouwt op creatief denken en doen in teams om nieuwe dingen in de wereld te ontdekken. De methoden kunnen worden toegepast op product- en service-innovaties als het gaat om een externe focus, maar ze kunnen ook worden toegepast op bedrijfsontwerpen, interne veranderingsprocessen en helpen bij het identificeren van strategische futures. Een voorbeeld: als een autogroep die altijd al auto's heeft gebouwd, zegt: 'Ik wil een mobiliteitsaanbieder worden' - wat betekent dat dan? Hier zou het te kortzichtig zijn om alleen het productaanbod, de rij- of servicebeleving te verbeteren. Want als je jezelf als organisatie opnieuw wilt uitvinden door volledig nieuwe strategische oplossingen en nieuwe organisatorische netwerken te ontwerpen, zul je een systemisch Design Thinking-perspectief moeten toepassen dat verder gaat dan gebruikersgerichtheid".
“We streven er altijd naar om de verspreide kennis op een geconcentreerde manier bij elkaar te brengen.”
Wat zijn de belangrijkste vereisten voor succesvol 'Design Thinking'?
"Voor mij zijn dit de volgende vier principes: Het eerste principe is empathie: begrijp ik de klanten van vandaag en morgen? Kan ik hen begeleiden naar de toekomst en bieden wat waardevol voor hen is? Maar dat geldt ook voor het eigen team - heb ik ook empathie voor mijn teamleden? Het tweede principe is exploratie. Design Thinking is ontworpen als een iteratief proces, wat betekent dat we niet slechts één oplossing hebben, maar dat we al in een vroeg stadium verschillende prototypes proberen te bouwen. Dit leidt tot het derde principe het experimenteren en onszelf uitdagen om ook naar mogelijke toekomstige technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, te kijken. En het vierde is de betrokkenheid - de betrokkenheid bij het team, niet alleen om creatief te zijn, maar ook om de verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering van ideeën. Echt focussen op het team en aanwezig zijn is erg belangrijk."
Wat voor achtergrond hebben Design Thinkers meestal?
"Idealiter bestaat het team uit een grote verscheidenheid aan achtergronden, want de diversiteit aan expertise is ongelooflijk waardevol bij het zoeken naar nieuwe oplossingen. Natuurlijk kun je altijd Design specialisten vragen om zich te richten op Design uitdagingen, maar misschien heeft iemand met een achtergrond in Cultural Management of een Engineer of een Data Analyst ook een goede bijdrage te leveren. We streven er altijd naar om de verspreide kennis op een geconcentreerde manier bij elkaar te brengen. In het ideale geval heeft het team baat bij de manier waarop mensen de dingen verschillend benaderen, omdat het Design Thinking proces zowel rationeel als intuïtief denken in verschillende fasen vereist".
“Visualisatie maakt de communicatie transparanter, begrijpelijker en vertraagt de communicatie een beetje.”
En tijdens de samenwerking - waarom is het zo belangrijk om niet alleen ideeën uit te wisselen, maar ze ook te visualiseren?
"Dat heeft te maken met drie dingen. Het eerste is natuurlijk de kern van de visualisatie - een beeld zegt meer dan duizend woorden en zegt vooral meer over hoe ik me een idee echt inbeeld. Als ik bijvoorbeeld 'persoonlijke service' zeg - wat is mijn idee van 'persoonlijke service'? Is het voldoende voor mij om bij de receptie van het hotel met mijn naam aangesproken te worden? Of wil ik een stukje chocolade op mijn kussen? Of als ik onder het bed kijk dat er een bordje staat "ja, we hebben hier ook gestofzuigd"? Of is het een persoonlijke butler, een robot of een call center? Visualisatie helpt om te kadreren wat ik bedoel.
De tweede is om de communicatie transparanter en begrijpelijker te maken en ook meer reflectief, want soms reageren we heel snel op anderen met woorden zonder al te veel na te denken. Als ik mijn gedachten eerst visualiseer, ben ik al gaan nadenken over de vraag of het een goed idee is of niet. Ten derde is het ook belangrijk dat het team hun ideeën actief vastlegt door ze te visualiseren en op te schrijven, om te begrijpen wat ze op dit moment belangrijk vinden".
“Het is echt belangrijk om een bepaalde visualisatietool bewust te gebruiken.”
Zijn er grote verschillen in de visualisatie afhankelijk van de fase van het Design Thinking proces?
"Absoluut, bijvoorbeeld in het begin, dient visualisatie vooral om samen een structuur uit te werken en een gezamenlijk begrip van het probleem te ontwikkelen. Teams maken meestal samen een concept map waar ze hun definities opschrijven, ze brengen stakeholders, processen en gebruikersreizen in kaart die ze samen schetsen op een whiteboard.
Vooral aan het begin kiezen we er bewust voor om voornamelijk met analoge visualisatietools te werken die een radicaal andere manier van samenwerken zijn in ons digitale tijdperk. Veel van onze studenten zijn eigenlijk heel goed met virtuele tools en virtuele platformen, maar we willen ze leren dat het in de eerste plaats gaat om een gesprek dat wordt vergemakkelijkt door visualisatie. Onze ervaring is dat het gebruik van virtuele platformen vanaf het begin een grote impact heeft op het team. Het werken met analoge tools is veel democratischer en onderstreept het principe van participatie en co-design. En als je dat eenmaal begrepen hebt, kun je dat terugbrengen naar een virtuele wereld en daar toepassen. Met elk soort projectteam is het volgens mij zeer zinvol om te discussiëren en te beslissen over 'wat doe ik analoog en waarom' en 'wat doe ik virtueel'. Het is echt belangrijk om een bepaalde visualisatietool bewust te gebruiken.”
