Ajax, F.C. Barcelona, Bayern München, Manchester United en Oranje; het cv van keeperstrainer Frans Hoek leest als een jongensboek. Hij ontdekte al op jonge leeftijd de kracht van visuele communicatie in de sport. Eerst als docent, later ook als keeperstrainer en specialist spelhervattingen. “Een beeld zegt meer dan 1.000 woorden.”
Frans Hoek startte zijn sportloopbaan als judoka, maar viel in zijn tienerjaren voor het voetbal. Letterlijk. Hoek werd keeper. “Dat vond ik het leukst, het kwam het dichtste in de buurt bij judo. Je kon vallen, duiken en springen!” Op zijn zestiende ging hij naar het CIOS (Centraal Instituut Opleiding Sportleiders), een studie die hij combineerde hij met een loopbaan als semiprof bij F.C. Volendam. Helaas maakt een knieblessure in 1985 na twaalf jaar een einde aan zijn spelerscarrière. Hoek besloot zich verder te specialiseren in het sportonderwijs en ging naar de ALO (Academie voor Lichamelijke Opvoeding).
Na het uitbrengen van zijn eerste boek, ‘Alles over de keeper’, werd Hoek benaderd door Cruijff om bij Ajax keeperstrainer te worden. Cruijff wilde met specialisten werken en Hoek was voortdurend op zoek om spelsituaties waarin spelers zich konden verbeteren zo helder mogelijk te krijgen. Als een van de eerste sportdocenten ging hij werken met visuele communicatie. Van een speelveld met magneetjes tot een flipover en videobeeld: Hoek was overtuigd van de kracht van beeld in sport.
In Louis Van Gaal vond hij iemand die zijn visie deelde. Met de markante coach beleefde Hoek zijn grootste successen, onder meer bij Ajax, Barcelona en het Nederlands elftal. Vandaag de dag is Hoek nog steeds actief in het voetbal. Zo is hij momenteel weer actief als keeperstrainer onder het Oranje van Louis van Gaal! Daarnaast is hij een veelgevraagd spreker en geeft hij regelmatig workshops en sport clinics.
“’Je gaat het pas zien als je het doorhebt’. Het is een
beroemde uitspraak van Johan Cruijff, een van mijn vroege leermeesters. De quote is filosofisch, maar ook realistisch. Want in de sport is dingen goed kunnen zien – kansen,
mogelijkheden, spelsituaties, verbeterpunten – cruciaal
voor succes. Als sportdocent is mij al jong geleerd om in
structuren te denken. In het voetbal zijn dat spelsituaties
als verdedigen, aanvallen, omschakelen van verdediging
naar aanval en andersom.
Maar wil je dat goed duidelijk maken aan spelers, met name aan de jeugd, dan moet je die structuren zichtbaar maken. Als ik naar mezelf kijk, dan vond ik alleen mondelinge uitleg altijd lastig te begrijpen. De meeste spelers zijn visueel lerend, is mijn ervaring. Daarom geloof ik in de kracht van beeld, een beeld zegt immers meer dan 1.000 woorden.
Communicatie heeft zich in de sport ontwikkeld van
mondeling naar schrijven, van schrijven naar stilstaand
beeld en van daaruit naar audiovisueel. Ik zit vandaag de dag met een laptop op de bank, maar gebruik ook flip-overs met papier op het veld en videoschermen in de kleedkamer. Afhankelijk van de omstandigheden combineer ik analoog met digitaal. Ook budget en doelgroep spelen hier natuurlijk een rol in.
Maar tegen alle coaches, trainers en begeleiders zeg ik: wees je er van bewust dat mondelinge uitleg en instructies slechts gedeeltelijk worden ontvangen. 83 procent van kennis wordt verkregen via zicht! Beeld is eenduidig en maakt helder; het
laat zo min mogelijk ruimte voor interpretatieverschil van uw boodschap. Dát is de kracht van visuele communicatie.
Mijn advies: maak daar gebruik van, want Cruijff had (zoals zo vaak) gelijk: je gaat het pas zien als je het doorhebt.”
Sportieve groet,
Frans Hoek
